23.Aralık.2024 Pazartesi akşamı saat 20:00 – 21:30 arasında Kanal 12 TV ekranında Canlı olarak yayınlanacak ” Sefa KABAALİOĞLU ile TÜKETİCİ BİLİNCİ ” programına Avukat Enes ERDOĞAN konuk oldu ve programda İşçi ve İşveren arasındaki Uyuşmazlıklarda İşçi Hakları başlığı altında yaşanan tüm sorunlara ilişkin çözüm yollarını ayrıntılı olarak ele alarak konuştuk ve Tüketicilerimiz ile paylaştık.
Programda yanıtlanan sorulardan bazılarının yanıtları aşağıdadır;
İşçiye “ ÇALIŞIRKEN “ yıllık izin kullandırılmayıp ücreti ödenebilir mi?
CEVAP:
Yıllık ücretli izin hakkı 4857 sayılı İş Kanunu 53. Maddesinde ve devamında düzenlenmiştir. 53. Maddenin ikinci fıkrası “Yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemez.” açık şekilde düzenlenmiş olup işverenin işçiye yıllık ücretli izin hakkını kullandırmaması yasaya aykırıdır. Ayrıca yine Anayasa’nın 50. maddesinde “Dinlenmek çalışanların hakkıdır” yıllık izin hakkı güvence altına alınmıştır.
Yıllık ücretli izin hakkının kullandırılmaması, işçi açısından iş sözleşmesinin haklı nedenle fesih sebebi olarak kabul edilmektedir. (Yargıtay 9.HD. 2011/31608 E. 2011/35332 K. 06.10.2011), konu ile ilgili bir kararında, “Davacı işçinin kullanmadığı 34 günlük yıllık ücretli izin süresi bulunmaktadır. Her ne kadar işveren hak edilen yılın sonuna kadar izin vermekte serbest ise de ancak bir yılı aşkın süreden sonra nedensiz izin vermeme halinde davacı işçinin fesih hakkı doğacağı gibi, işveren izin talebine muvafakat vermek zorundadır. Aksi halde Anayasa tarafından teminat altına alınan dinlenme hakkı ihlal edilmiş olur.”
Hukuki Yorum: Yıllık izin hakkı anayasal temeli olan bir dinlenme hakkı olup, fiilen kullanılması/kullandırılması gerekmektedir. Dolayısıyla, işçi ve işverenin anlaşmış olması durumunda dahi yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemeyeceği gibi, izin kullanmak yerine ücretinin ödenmesi de yasal değildir. Yıllık iznin para olarak ödenmesi sadece iş sözleşmesinin sona ermesi durumunda hak edilip de kullanılmayan bir izin varsa mümkündür.
Çalışanın kullandığı işyeri aracına kesilen ceza, maaşından kesilebilir mi?
CEVAP:
Ücret ve ücretin ödenmesi 4857 sayılı İş Kanunu’nun 32. Maddesinde düzenlenmiştir.
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi E. 2017/13342 K. 2019/16167 kararı
“Dosyadaki belgelerden Temmuz ayı itibariyle davacının 600,00 TL kapatılmamış avansı olduğu bu nedenle Temmuz ayında ödenmesi gereken ücretten 600,00 TL avans mahsubunun yerinde olduğu ancak davacının şirkete ait aracı kullanırken sebep olduğu trafik para cezaları nedeniyle davalı şirket tarafından ödenmek zorunda kalınan tutarların davacı işçinin açık muvafakati olmadan re ‘sen mahsubu yoluna gidilmesinin mevzuata aykırı olduğu gözetilerek davacının hak ettiği Temmuz ayı ücretinden sadece 600,00 TL avans mahsup edilip bakiyesi belirlendikten sonra ıslah edilmeyen dava dilekçesindeki 50,00 TL’ nin taleple bağlılık kuralı gereği hüküm altına alınması gerektiğinin gözetilmemesi hatalıdır. Hükmü bulunmaktadır.”
Hukuki Yorum: İşçiye tahsis edilen aracın “işçi” tarafından kullanımından kaynaklı olarak meydana gelen trafik para cezaları, işçinin açık rıza ve muvafakati olmaksızın, aylık ücretten mahsup edilemez ve kesilemez.
Yüksek maaş alan ancak SGK primi Asgari Ücretten ödenen çalışanın kaybettikleri nelerdir?
CEVAP: İşçi, 4857 sayılı İş Kanunu Madde 24/II e) İşveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse, İşçi haklı nedenle derhal fesih hakkını kullanabilir.
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi E. 2014/36293, K. 2015/52 T. 12/01/2015 kararı
“Mahkemece yapılan emsal ücret araştırmasına ve tanık beyanına göre davacı konumundaki bir işçinin asgari ücretle çalışmayacağı belirlenmiş olup, sigorta primlerinin gerçek ücret üzerinden yatırılmaması 4857 sayılı Yasanın 24 II-e hükmü gereği işçiye iş sözleşmesini haklı nedenle fesih imkânı verir. Bu nedenle davacının kıdem tazminatı isteminin kabulü gerekirken hatalı değerlendirme ile reddi bozmayı gerektirmiştir.”
Hukuki Yorum: İşçinin SGK priminin gerçek ücreti üzerinden değil de asgari ücret üzerinden bildirilmesi halinde işçinin:
- Hastalık, analık iş kazası ve meslek hastalığı hallerinde alacağı geçici ya da sürekli iş göremezlik gelirleri,
- İşsizlik ödeneği ve kısa çalışma ödeneği gibi destekler,
- Yaşlılık aylığı,
- Kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve yıllık izin ücreti,
- Vefat etmesi halinde hak sahiplerine bağlanacak ölüm geliri veya ölüm aylığı,
Hak etmiş olduğu ücretten daha az olacaktır.
