Faturanız yok ise Tüketici Hakem Heyetine nasıl müracaat edeceksiniz ?

Faturanız yok ise Tüketici Hakem Heyetine nasıl müracaat edeceksiniz ?

Video deşifresi;

Sefa KABAALİOĞLU;

Şükran hanım şimdi bir başka konu daha var. Tüketicilerimiz satın alma yaptıktan sonra satın alma ile ilgili olarak hiçbir şekilde fiş fatura, garanti belgesi gibi belgeleri asla saklamıyorlar. Bunu çok yaşıyorum. Ben tecrübelerimle. Şöyle önce soruyu sormadan önce onu söyleyeyim evde 100 poşetlik vardır ya dosyalar ben ne satın alma yaparsam yapayım getiriyorum fişini varsa sevk irsaliyesini garanti kaşeli imzalı garanti belgesini oraya koyuyorum. Eğer bir İtilaf yaşarsam o belgeye faturaya hızlıca ulaşıyorum ama belirli bir müddet sonra dönüyorum. O arşive bakıyorum hangisinin tarihi geçmiş, hangisi garanti süresi geçmiş temizliyorum. Ancak maalesef tüketiciler sanki hiçbir ileride sorun çıkmazmış o üründe hata olmazmış gibi saklamıyorlar ama bir ayıpla karşılaştıklarında bu sefer şöyle soruyla bize geliyorlar diyorlar ki ya benim faturam yok şimdi ben ne yapacağım nasıl hakkımı arayacağım diyorlar. Zamanında tüketici hakem heyetleri ile ilgili ve bakanlığın verdiği görüşlerde diyor ki faturanız olmayabilir. Hatta bazı tüketici hakem heyetleri fatura ya da fiş olmadığı zaman o müracaatları geri çeviriyorlardı. Bakanlık şöyle bir açıklama yaptı: Hayır, tüketici hakem heyetleri geri çeviremezler şikâyeti alırlar. Şikâyeti aldıktan sonra satıcıya ya da sağlayıcıya savunma isterler. Eğer karşı taraf bir savunma verdiyse eğer normalde o ticaretin o karşılıklı alışverişin yapıldığına hükmedilir diyordu. Şimdi sizden ricam, bugünkü durum ne icranın içinde olduğunuz için önünüze yüzlerce dosya geldiği için özellikle soruyorum. Bugün durum ne faturası ya da fişini olmayan tüketiciler hak arama mücadelelerini sona erdiriyorlar mı? Daha başlamadan ne diyeceksiniz? Önerileriniz çok önemli. Tüketicileri de siz de benim üzerimden bir mesaj verin. Yani hiç demek istediğimi anladınız.

Avukat Şükran EROĞLU;

Şöyle tabi o konuda değişen bir şey yok. Yani anayasada herkesin dilekçe verme hakkı var biliyorsunuz. Dolayısıyla o hak çerçevesinde tabii ki verilen dilekçeler bilgi ve belge yok diye geri çevrilemez. Son yapılan değişiklikle Ocak ayından itibaren 2023 Ocak’tan itibaren eğer belge eksikse hakem heyeti başkanı tüketiciye bir yazı gönderecek ve diyecek ki bir hafta içerisinde sen belgeni temin et. Yani git satıcıya veya sağlayıcıya o belgenin bir kopyasını iste ve ondan sonra tekrar biz senin müracaatını işleme koyalım şeklinde bir ihtar yapacak. Diyelim ki şey yapamadı, tüketici temin edemedi. O zaman yine bu işleme konulacak. Karşı taraftan savunma istenecek, savunma halinde dediğim gibi belge gelmişse zaten bir sorun yok. Ortada bir belge var. Biz eskiden tüketicinin beyanı esastır diyerek karar veriyorduk. Dosya üzerinden. Yani tüketici demişse ki ben bu malı 1000 liraya aldım. Tamam, 1000 liradır diyorduk ama mahkemeler maalesef bu kararları bozmaya başladılar. Aslında tüketici kanununda ispat mükellefiyeti karşı tarafa ait yani tüketici beyan eder, karşı taraf bunun aksini ispatla mükelleftir. Yani diyelim ki ben 2000 liraya aldım. Hayır, 2000₺ değil ya da benden almadı. Bunu benim malım değil gibi ispat mükellefiyeti satıcı veya sağlayıcıya aittir. Ama mahkemeler ve Yargıtay maalesef durmadan görüş değiştiriyor. Şimdi ispat mükellefiyetini tersine taşıdılar. Tüketicinin elinde bilgi ve belge çoğu zaman satıcı zaten belge vermiyor Tüketiciye o belgeyi elde etmek bile çok büyük problem. Onun için mahkemelerin de aslında bu konuda artık biraz tüketici lehine bakmaları gerekiyor. Çünkü tüketicinin koruması kanununun amacı ne? Ekonomik olarak güçsüz bir grup olan tüketiciyi korumak ama bunu bir türlü mahkemeler kavrayamadılar ve bu noktada da maalesef giderek tüketici aleyhine kararlar vermeye başladılar. Orada bilgi, belge eksikse. Dediğim gibi bir hafta içerisinde artık tamamlanması için bir süre verilecek. Ondan sonrasında tamamlayamadığı takdirde tekrar savunma istenecek. Aslında biz Şevda Hanım da biliyor, sürekli olarak şunu söyledik: tamam hakem heyetlerinin bir yaptırım gücü yok ama hakem heyetine bir belge ibraz edilmediğinde satıcı veya sağlayıcı tarafından mahkemeye ibraz edildiğinde mahkeme bunu kabul etmesin Nasıl biz temyize gittiğimizde yeni bir belge sunamıyorsak artık o dosya tekemmül etmiş oluyorsa burada da Aynı şeyi çünkü tüketici mahkemesi aslında hakem heyetlerinin bir denetim mekanizması. Onların verdiği kararlar kesin. Dolayısıyla artık buradan sonra da başka bir yol yok. Çok özür dilerim, başka bir yol yok. Dolayısıyla burada çok iyi bir sistem kurulması gerekiyor. Ne yapacaksın? Ha? Sen belgeni ibraz etmedin mi? O zaman bir daha bana ibraz edemeyeceksin diyeceksin ama ne yaptılar? Sadece dediler ki eğer hakem heyetinin kararını tüketici mahkemesi kaldırıyorsa. Yani orada bir belge var. O belgede tüketicinin aleyhine o zaman yargılama gideri ve avukatlık ücretine hükmetmeyecek. Bu kadarla bıraktılar. Bu yeterli mi değil. Kesinlikle hakem heyetlerinin daha yaptırım gücünün olması ve daha ciddiye alınması için satıcı ve sağlayıcılara oraya belge ibraz etme mükellefiyeti getirilmesi lazım. Çünkü ticaret kanununa göre onlar zaten o belgeleri beş yıl süreyle muhafaza etmek zorundalar. Onun zaten öyle bir zorunluluğu var. Tüketicinin muhafaza zorunluluğu yok ama tabii ki muhafaza etmeli elinde bir belge olması açısından. Fakat karşı tarafın zorunluluğu var. Dolayısıyla biz hala aynı noktada diretiyoruz satıcı ve sağlayıcıların mutlaka o belgeleri ibraz etmelerinin zorunlu hale getirilmesini istiyoruz.

Avukat Şevda ŞENSOY;

Hakem heyetlerine ben bir ekleme yapabilir miyim? Lütfen ben ama gene de tüketicileri özellikle yine de bu bilgileri almak konusunda ısrarcı olmaya davet etmek istiyorum. Bunun nedeni birazcık farklı belki ondan da böylelikle kısaca bahsetmiş oluruz. Başvurularda eksik bilgi ve belge çok fazla var tüketicilerin başvurularında. Yani gerçekten olan olayı anlatmıyorlar ne olduğunu anlatmıyorlar. İşte malın ne zaman aldığını ya da hizmeti ne zaman aldığını bir sözleşme olup olmadığını bir fatura olup, olmadığını bu birden çok şeye sebep oluyor. Mesela bizim aslında karşı tarafı tespit edemememize kadar gidiyor iş. Yani işte sadece bir oraya hani dükkânın adı gibi ticaret unvanını da bilmiyor çünkü sadece işte. Diyelim ki bilmem ne işte ne diyelim gıda işte Yıldız Gıda. Diyelim ki yıldız gıda yazıyor altına işte bir uyuşmazlık bedeli yazıyor altına bir cümlecik mağduriyetimin giderilmesi. Ne aldın ne yaptın Yıldız Gıda bir kişiyi tanımlamaz. Yani bir gerçek kişi değil bir tüzel kişi değil. Dolayısıyla hakem heyetlerini. Zannediyorlar ki hakem heyetleri hani böyle biraz da devlet kurumu gibi gördükleri için hakem heyeti Sanki onların yaptığı bütün işlemlere bütün kayıtlara ya da işte satıcı sağlayıcının her türlü kaydına şöyle bir tuşla ulaşabilir zannediyorlar. Ama öyle değil. Bizim dünyamız hiç öyle değil. Biz ancak tarafların sağladığı bilgi kadar anlayabiliyoruz. Dolayısıyla da karşı tarafı anlayamazsak zaten savunma istememiz de mümkün değil. Bu nedenle de ben yine de her ne kadar bu tabii ki sorumluluk. Hani satıcı ve sağlayıcı da olsa tabii ki ne ala. Ama sonuçta bizim de birazcık herhalde tüketici olarak dikkatli ve bilinçli olmamız gerektiğini söylemek istiyorum. Ve lütfen dilekçelerini özellikle başvuru dilekçelerine, tarafların adı, soyadı, unvanı, vergi numarası, bu gibi ayrıntıları yazmayı unutmasınlar. Taleplerini daha doğrusu önce nasıl bir şey yaşadıklarını, nasıl bir uyuşmazlık yaşadıklarını, varsa belgelerini yazışmalarını sözleşmelerini mutlaka eklesinler. Çünkü maalesef TÜBİS’te. Özellikle elektronik sistemde bu yönde bir uyarı yok. Dolayısıyla da herkes sadece o formu doldurup gönderiyor ama biz o forma göre dosyayı değerlendiremiyoruz. Çünkü uyuşmazlığı anlamıyoruz hatta uyuşmazlığın taraflarını dediğim gibi tespit edemiyoruz çoğu zaman. Bunlara da çok dikkat etmelerinde fayda var. Aksi takdirde usulden red kararı çıkması söz konusu olabilir.

Avukat Şükran EROĞLU;

Pardon bir şey ekleyeyim Şevda hn’ın bıraktığı yerden şimdi diyelim ki bazı hakem heyetleri karar veriyor. Unvan eksik olmasına rağmen işte o örnekten gidelim. Falanca gıda böyle bir karar çıkabiliyor ama bunun icrai kabiliyeti yok. Çünkü icra diyor ki bunun unvanı ne böyle bir unvan olmaz. Dolayısıyla bunu icraya da koyamıyorsunuz. Yani tüketici bir mağduriyet yaşıyor. Onun için de satın aldığı yerin gerçek unvanını mesela şeyde de çok yaşıyoruz bunu.