Tüketici Sözleşmelerindeki Haksız Şartlar Nelerdir?
Satıcı, sağlayıcı veya kredi verenlerin tüketiciyle müzakere etmeden tek taraflı olarak önceden hazırladığı standart sözleşmeler günümüzde özellikle kurumsal firmalar tarafından yaygın olarak kullanılmaktadır.
Bu sözleşmeler satıcı, sağlayıcı veya kredi verenler tarafından profesyonelce hareket edilerek en ince ayrıntılarına kadar uzman hukukçularla birlikte değerlendirilip hazırlanmakta ve bunun ardından tüketicilere sunulmaktadır.
Tüketiciler, satıcı sağlayıcı veya kredi verenlerin önceden hazırlamış oldukları sözleşmeleri çoğu zaman okumadan imzalamaktadırlar. tüketicilere sadece kendilerine sunulan önceden hazırlanmış matbu sözleşmeyi imzalayıp imzalamamak gibi iki seçenek sunulmakta. Sözleşme, hürriyetinin bir parçası olan sözleşmenin içeriğini serbestçe belirleme özgürlüğünden yoksun bırakılmaktadırlar.
Bu sebeple haksız şart niteliğindeki sözleşme hükümlerine karşı korunması ve onun yapamadığı denetimin onun adına yapılması zorunlu olmaktadır. Bir sözleşme kaydının haksız şart niteliğinde olduğunun kabulü için satıcı, sağlayıcı veya kredi veren tarafından tüketici ile görüşülmeden önceden hazırlanmış olması, dürüstlük kuralına aykırı düşecek biçimde tüketici aleyhine dengesizliğe neden olması yeterli görülmüştür.
Haksız şart olduğu tespit edilip geçersiz sayılan sözleşme kayıtları olmaksızın sözleşme ayakta tutulabiliyorsa sözleşmenin geçerliliği devam eder. Böyle bir durumda kısmi hükümsüzlük söz konusu olur ve sözleşmenin geri kalan kısmı geçerli kabul edilir.
Satıcı sağlayıcı veya kredi veren haksız şart olması sebebiyle geçersiz kılınan söz konusu sözleşme kayıtları olmasaydı sözleşmeyi yapmayacak olduğunu ileri süremez.
Tüketici sözleşmelerindeki Haksız şartlar hakkında Yönetmelik ekinde bir listeye yer verilmiş ve bu listede sınırlayıcı olmamak üzere örnekleyici şekilde haksız şart niteliğinde olan bazı kayıtlar özel olarak belirtilmiştir.
Bu kayıtlardan herhangi biri tüketici sözleşmesinin içeriğine dahil edilmişse, haksız şart niteliğinde kabul edilecek ve kesin olarak hükümsüz sayılacaktır. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, genel olarak kullanılmak üzere hazırlanmış sözleşmelerde yer alan haksız şartların sözleşme metinlerinden çıkarılması veya kullanılmasının önlenmesi için gerekli tedbirleri almaktadır.
Şikayet haksız şartlarla ilgili ortaya çıkan uyuşmazlıkların çözümünde uyuşmazlığın parasal değerine göre illerde Ticaret İl Müdürlüğü ilçelerde Kaymakamlık bünyesinde oluşturulan Tüketici Hakem Heyetleri ile adliyelerde bulunan Tüketici Mahkemelerine başvuru yaparak haklarımızı kullanmamız mümkündür.
