Tazminat taleplerinin içerisinde taşınma masrafı / Boya – Badana masrafları ya da manevi tazminat talebi olur ise Mahkeme hâkimi bu talepleri kabul eder mi?
İlgili Kanun Maddeleri;
MADDE 334- Kiracı kiralananı ne durumda teslim almışsa, kira sözleşmesinin bitiminde o durumda geri vermekle yükümlüdür. Ancak, kiracı sözleşmeye uygun kullanma dolayısıyla kiralananda meydana gelen eskimelerden ve bozulmalardan sorumlu değildir. Kiracının, sözleşmenin sona ermesi hâlinde, sözleşmeye aykırı kullanmadan doğacak zararları giderme dışında, başkaca bir tazminat ödeyeceğini önceden taahhüt etmesine ilişkin anlaşmalar geçersizdir.
Yargıtay Kararları;
Yargıtay 6. Hukuk Dairesinin esas: 2013/9132, karar: 2014/2227 ve 27.02.2014 tarih
“… O halde, somut olayda davalı kiracı, sadece ve ancak, kira süresi içerisinde kiralananın hor kullanılması nedeniyle oluşan zararlarla sınırlı olarak kiralayana karşı sorumludur. Dolayısıyla, hor kullanma iddiasının ileri sürüldüğü eldeki davada, yerel mahkemece öncelikle bu yön üzerinde durulmalı, kiralananda varlığı saptanan hasarların hor kullanım sonucunda oluşup oluşmadığı belirlenmelidir. Delil tespiti raporunda kiralananda mevcut hasarlar tek tek açıklanmış ve taşınmazda hor kullanımdan kaynaklanan ve normal kullanımdan kaynaklanan hasarlar ayrı ayrı belirtilmiştir. Nitekim bu ayırım mahallinde yapılan keşif sonucu alınan bilirkişi raporuyla da ortaya konulmuştur. Buna göre tavandaki kirlenmeden dolayı ve boya badanada meydana gelen hasarlar normal kullanım, kırılan cam bedeli de hor kullanım olarak belirlenmiştir. Bu durumda, normal kullanımdan kaynaklanan hasarlardan dolayı Borçlar Kanunu’nun 266/2 nci maddesi uyarınca ve tersini öngören bir sözleşme hükmünün de bulunmaması karşısında, kiracının tazminat sorumluluğu bulunmadığından yazılı şekilde hem normal hem de hor kullanımdan kaynaklanan hasarlara hükmedilmesi doğru değildir.”
Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2017/3558 Esas 2018/8991 Karar
6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 316. (BK 256) maddesi hükmü uyarınca kiracı kiralananı tam bir özenle kullanmak ve aynı Kanunun 334. (BK 266) maddesi gereğince sözleşme sonunda aldığı hali ile kiralayana teslim etmekle yükümlüdür. Ancak kiracı sözleşmeye uygun kullanma dolayısıyla oluşan eskime ve bozulmalardan sorumlu olmayıp münhasıran kötü kullanım nedeniyle oluşan zarar ve hasardan sorumludur. Davalının kiralananı kullandığı süre ve kullanma amacı gözetildiğinde olağan kullanımdan kaynaklanan yıpranma ve eskimelerin olacağı kuşkusuzdur.
Mahkemece, hükme esas alınan bilirkişi raporunda, olağan kullanıma dayalı olarak eskimiş olan boya-badana imalatının maliyetinin 2.000 TL olduğu belirtilmiş ve bu kalem yönünden davanın kabulüne karar verilmiş ise de kiracı, olağan kullanımdan kaynaklanan hasarlardan sorumlu değildir. Kiralananın tahliye sırasında boya ve badanasının yenileneceğine dair taraflar arasında bir anlaşma bulunduğu da ispat edilememiştir. Bu durumda boya badana masrafının, olağan kullanımdan kaynaklandığı, hor kullanma sonucu oluşmadığı gözetilerek boya ve badana masrafına yönelik talebin reddi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir.
YARGITAY 3. HUKUK DAİRESİ E. 2020/3429 K. 2021/3420
Davacı kiraya veren, hor kullanma tazminatı ve tamir süresince kira kaybı talebinde bulunmuştur.
6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 316. maddesi hükmü uyarınca kiracı kiralananı tam bir özenle kullanmak ve aynı Kanunun 334. maddesi gereğince sözleşme sonunda aldığı hali ile kiralayana teslim etmekle yükümlüdür. Ancak kiracı sözleşmeye uygun kullanma dolayısıyla oluşan eskime ve bozulmalardan sorumlu olmayıp münhasıran kötü kullanım nedeniyle oluşan zarar ve hasardan sorumludur.
Taraflar arasında çekişme bulunmayan sözleşmeye göre, kiralananın demir kapı ve pencereleri takılı vaziyette boş, temiz ve kullanıma hazır vaziyette davalıya teslim edildiği; sözleşmenin Hususi Şartlar 5. maddesinde ” Kiracı, mecuru temiz, sağlam ve kullanılabilir bir şekilde ve yukarıda belirtilen demirbaşlarla teslim almış olup aynı şekilde teslim etmeye mecburdur. Ayrıca kiracı mal sahibinin yazılı izni olmadan ana yapıya ve mecura zarar verecek ve bozacak mevcut olanlar dışında başkaca tadilat ve ilave yapamaz.”, 11. maddesinde ” Kiracı mecurda veya ana yapının diğer bölümlerinde kusurlu veya kusursuz olarak sebebiyet verdiği tüm zarar, ziyan ve hasarı ödemekle hükümlüdür.” hususları kararlaştırılmıştır. Sözleşmenin belirtilen maddelerine göre, kiracının, kiralananı teslim aldığı gibi eski hale getirerek teslim etmesi gerekmekte olup, kiraya verenin benimsemediği ve taşınmaza faydalı olmayan tadilatlar yönünden kiralananın eski hale getirilmesini veya bu nedenle yapılacak masrafları talep etme hakkı vardır. Kiralananda meydana gelen hasarın tespitine yönelik kiraya veren tarafından 13/10/2014 tarihinde bilirkişi marifetiyle tespit yaptırılmış, tespit raporunda hor kullanım sonucu oluşan zarar ve eski hale getirme bedeli yıpranma payı düşülerek 52.370TL olduğu hesaplanmıştır. Mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda ise; kiralananın market olmasından kaynaklı yıpranmaların olağan kullanımdan kaynaklandığı, hor kullanım olarak nitelendirilemeyeceği belirtilerek projeye aykırı imalatların projeye uygun hale getirilmesi için gerekli bedelin 12.390TL olduğu hesaplanmıştır. Rapor bu haliyle hüküm kurmaya elverişli değildir.
Kiracı, kiralananı özenle kullanma ve teslim aldığı gibi iade etmekle yükümlü olup, olağan kullanım nedeniyle oluşan zarar ve hasar dışında, kiralananda hor kullanma sonucu meydana gelen zarardan sorumlu olacaktır.
O halde Mahkemece; yukarıda açıklanan maddi ve hukuki olgular çerçevesinde, davacı kiraya verenin, davalı kiracıdan kiralananın hor kullanılması nedeniyle tazminat isteminde bulunabileceği nazara alınarak, taşınmazda meydana geldiği ileri sürülen hasarların tespiti noktasında, sözleşme hükümleri de göz önünde bulundurularak, dosyaya sunulan bilgi ve belgeler de dikkate alınarak, olağan kullanım ve hor kullanım nedeniyle oluşan hasar ve zarar ayrımı yapıldıktan sonra, hor kullanıma konu zarar ve hasarların anahtar teslim tarihi olarak kabul edilen 09/10/2014 tarihi itibariyle değerleri tek tek tespit edilip, hor kullanma ve eski hale getirme bedelinden yıpranma payı oranında indirim yapılmak suretiyle, taraf ve Yargıtay denetimine elverişli rapor alınarak, hasıl olacak sonuç dairesinde bir karar verilmesi gerekirken; eksik inceleme ve yetersiz bilirkişi raporu benimsenerek yazılı şekilde hüküm tesisi doğru görülmemiş, bu yönden de hükmün bozulması gerekmiştir.
Hukuki Görüş;
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun “Kiralananın geri verilmesi” başlıklı 334. maddesi uyarınca kiracı, kiralananı ne durumda teslim almışsa, kira sözleşmesinin bitiminde o durumda geri vermekle yükümlüdür. Ancak, kiracı sözleşmeye uygun kullanma dolayısıyla kiralananda meydana gelen eskimelerden ve bozulmalardan sorumlu değildir. Olağan kullanmadan kaynaklanan yıpranma ve eskimeler kaçınılmazdır. Dolayısı ile kiralananın kullanımdan kaynaklı boya eskimesi de oldukça doğal bir durumdur. Hor kullanma söz konusu olmadığı müddetçe, genel kanının aksine kiracının, mecuru, yeniden boyatıp teslim etmek gibi bir yükümlülüğü bulunmamaktadır. Maddenin 2. fıkrasında, kiracının, sözleşmenin sona ermesi halinde, sözleşmeye aykırı kullanmadan doğacak zararları giderme dışında, başkaca bir tazminat ödeyeceğini önceden taahhüt etmesine ilişkin anlaşmalar geçersizdir. hükmü yer almaktadır. Buradan anlaşılması gereken, bunun aksini öngören sözleşme maddelerinin geçersiz olacağıdır.
Ev sahibi, kiracıdan olağan kullanım dışında hor kullanıma dayalı zararları tazmin etme talebinde bulunma hakkına sahiptir. Ev sahibinin bu hakkını kullanabilmesi için, geri verme sırasında kiralananın durumunu gözden geçirmek ve kiracının sorumlu olduğu eksiklikleri ve ayıpları ona hemen yazılı olarak bildirmek zorundadır. Bu bildirim yapılmazsa, kiracı her türlü sorumluluktan kurtulur. Ancak, teslim alma sırasında olağan incelemeyle belirlenemeyecek olan eksikliklerin ve ayıpların varlığı hâlinde, kiracının sorumluluğu devam eder. Kiraya veren, bu tür eksiklikleri ve ayıpları belirlediğinde, kiracıya hemen yazılı olarak bildirmek zorundadır. Bu durumda mahkemece, bilirkişi marifetiyle evdeki zarar ve hasarların hor kullanımdan mı olağan kullanımdan mı kaynaklı olduğu hususları tespit edildikten sonra hor kullanıma dayalı zararların kiracıdan tazmin edilerek ev sahibine verilmesine karar verilecektir.
