AYIPLI MAL VE HİZMET İLE KARŞILAŞAN VE MAĞDUR OLAN TÜKETİCİLERİN HAKLARI VE HAK ARAMA YOLLARI
08.Nisan.2022 Cuma günü saat 14:15:00 saatleri arasında Cem TV ekranlarında yayımlanan ” Sefa KABAALİOĞLU ile TÜKETİCİ BİLİNCİ” isimli programda konuğum Avukat Fırat NEVRUZ ile ayıplı mal ve hizmet satın alan Tüketicilerin hakları ve mağduriyetlerin ortadan kaldırılması için şikâyet mercilerini konuştuk.
Satın alma tarihinden itibaren 180 gün içerisinde ortaya çıkan açık ayıplarda söz konusu ayıbın sözleşmenin kurulduğu anda var olduğu kabul edilir ve malın ayıplı olmadığının ispatı Satıcı firmaya aittir.
Bu durumda da seçimlik hakları olan 1- Malı iade ederek sözleşmeden dönme ve bedel iadesi talep etme 2- Malın ücretsiz onarımı – 3- Malı alıkoyarak ayıp oranında bedel indirimi talep etme 4- İmkân var ise ayıpsız misli ile değişimini talep etme haklarından seçtiği bir tanesini satıcıya yöneltebilir ve satıcı tüketicinin bu talebini yerine getirmek ile yükümlüdür. Bu talep ihtiyari bir talep olmamak ile birlikte satıcı yerine getirmek zorundadır.
Satıcı Tüketicinin talebini yerine getirmekte direnir ise bu defa Tüketici uyuşmazlığa konu olan malın bedeline göre Tüketici Hakem heyetine, Tüketici Mahkemesine müracaat edebilir.
Tüketici Hakem heyetlerine başvuru ücretsizdir ve hem Kaymakamlıklar içerisindeki Tüketici Hakem heyetlerine fiziksel başvuru yapılabildiği gibi e-devlet aracılığı ile TÜBİS – Tüketici Bilgi Sistemi aracılığı ile çevrimiçi olarak ve evden çıkmadan da başvuru yapabilme imkânı bulunmaktadır.
İlgili maddede yapılan ayıplı mal tanımı nazara alındığında; Sözleşmede taahhüt edilen hususların malda bulunmaması (Subjektif Ayıp) veya olağan koşullarda malda bulunması gereken özellikleri bünyesinde bulundurmaması (Objektif Ayıp) hallerinde mal, ayıplı sayılacaktır.
Ayıplı mal, tüketiciye teslimi anında, taraflarca kararlaştırılmış olan örnek ya da modele uygun olmaması ya da objektif olarak sahip olması gereken özellikleri taşımaması nedeniyle sözleşmeye aykırı olan maldır. Ayrıca; ambalajında, etiketinde, tanıtma ve kullanma kılavuzunda, internet portalında ya da reklam ve ilanlarında yer alan özelliklerinden bir veya birden fazlasını taşımayan; satıcı tarafından bildirilen veya teknik düzenlemesinde tespit edilen niteliğe aykırı olan; muadili olan malların kullanım amacını karşılamayan, tüketicinin makul olarak beklediği faydaları azaltan veya ortadan kaldıran maddi, hukuki veya ekonomik eksiklikler içeren mallar da ayıplı mallar sayılmaktadır.
Satıcı, alıcıya karşı herhangi bir surette bildirdiği niteliklerin satılanda bulunmaması sebebiyle sorumlu olduğu gibi, nitelik veya niteliği etkileyen niceliğine aykırı olan, kullanım amacı bakımından değerini ve alıcının ondan beklediği faydaları ortadan kaldıran veya önemli ölçüde azaltan maddi, hukuki ya da ekonomik ayıpların bulunmasından, bu ayıpların varlığını bilmese bile sorumlu olacaktır.
Sözleşmeye konu olan malın, sözleşmede kararlaştırılan süre içinde teslim edilmemesi veya montajının satıcı tarafından veya onun sorumluluğu altında gerçekleştirildiği durumlarda gereği gibi monte edilmemesi sözleşmeye aykırı ifa olarak değerlendirilir. Malın montajının tüketici tarafından yapılmasının öngörüldüğü hâllerde, montaj talimatındaki yanlışlık veya eksiklik nedeniyle montaj hatalı yapılmışsa, sözleşmeye aykırı ifa söz konusu olur. Bu durumda tüketici; yine ayıplı maldan doğan haklarını kullanabilecektir.
