Bir yıllık kira sözleşmesi kapsamında yükümlüklerini yerine getiren kiracıyı sürenin sonunda ev sahibi tahliye edebilir mi?
İlgili Kanun Maddeleri;
MADDE 347- Konut ve çatılı işyeri kiralarında kiracı, belirli süreli sözleşmelerin süresinin bitiminden en az on beş gün önce bildirimde bulunmadıkça, sözleşme aynı koşullarla bir yıl için uzatılmış sayılır. Kiraya veren, sözleşme süresinin bitimine dayanarak sözleşmeyi sona erdiremez. Ancak, on yıllık uzama süresi sonunda kiraya veren, bu süreyi izleyen her uzama yılının bitiminden en az üç ay önce bildirimde bulunmak koşuluyla, herhangi bir sebep göstermeksizin sözleşmeye son verebilir. Belirsiz süreli kira sözleşmelerinde, kiracı her zaman, kiraya veren ise kiranın başlangıcından on yıl geçtikten sonra, genel hükümlere göre fesih bildirimiyle sözleşmeyi sona erdirebilirler. Genel hükümlere göre fesih hakkının kullanılabileceği durumlarda, kiraya veren veya kiracı sözleşmeyi sona erdirebilir.
Yargıtay Kararları;
YARGITAY HUKUK GENEL KURULU E. 2017/6-458 K. 2021/614 T. 25.5.2021
TBK’nın 347. maddesinde açıkça belirtildiği üzere, konut ve çatılı işyeri kiralarında kiracı, belirli süreli sözleşmelerin süresinin bitiminden en az on beş gün önce bildirimde bulunmak suretiyle isterse, sözleşmeyi sona erdirebilir. Ancak, kiracı böyle bir bildirimde bulunmadığı takdirde sözleşme, aynı şartlarda bir yıl için uzatılmış sayılır. Buna karşılık kiraya veren, aynı imkana sahip olmadığı için onun, sözleşme süresinin bitiminden on beş gün önce bildirimde bulunmak suretiyle sözleşmeyi sona erdirme hakkı yoktur. Kiraya veren ancak on yıllık uzama süresi sonunda, bu süreyi izleyen her uzama yılının bitiminden en az üç ay önce bildirimde bulunmak şartıyla, herhangi bir sebep göstermeksizin sözleşmeyi sona erdirebilir. Bu hüküm kiraya veren lehine konulmuş emredici bir hüküm olduğu için taraflar sözleşmede bunun aksine bir kayıt koyamazlar.
On yıllık süre sonunda da olsa burada kiraya veren lehine bir bozucu nitelikte yenilik doğuran fesih bildirim hakkı tanınmıştır. Kiraya veren hakkında 6570 Sayılı Kanun’da sözleşmeyi sona erdiren böyle bir hak tanınmamıştı ( Eren, s. 416-417 ).
Kiraya verenin TBK’nın 347. maddesinden yararlanabilmesi için öncelikle taraflar arasında düzenlenen kira sözleşmesindeki sürenin bitmesi, taraflar arasında yeni bir sözleşme yapılmaksızın ilk yapılan sözleşmenin TBK’nın 347. maddesinde belirtildiği gibi birer yıllık uzama süresinin on yıl olması, on yıldan sonra en son uzama yılının bitiminden en az üç ay önce fesih ihbarda bulunması ve davanın da uzama yılının sonunda açılması gerekir.
Hukuki Görüş;
TBK 347’ye göre süre bitmeden 15 gün önce kiracı yazılı bildirimde bulunarak sözleşmeyi sona erdirebilir. Ancak kiracı sessiz kalırsa veya sözleşmeyi devam ettirdiğini bildirirse sözleşme devam eder. Yani kira sözleşmesi bitince otomatik yenilenir mi sorusuna verilecek cevap evet otomatik olarak yenilenir olacaktır. Ancak kiracı sözleşmeyi devam ettirmeyeceğini, kira sözleşmesi bitmezden 15 gün önceye kadar bildirmezse aynı şartlarda 1 kira yılı için daha sözleşme devam eder.
Kiraya veren, aynı imkana sahip olmadığı için onun, sözleşme süresinin bitiminden on beş gün önce bildirimde bulunmak suretiyle sözleşmeyi sona erdirme hakkı yoktur. Kiraya veren ancak on yıllık uzama süresi sonunda, bu süreyi izleyen her uzama yılının bitiminden en az üç ay önce bildirimde bulunmak şartıyla, herhangi bir sebep göstermeksizin sözleşmeyi sona erdirebilir. Bu hüküm kiraya veren lehine konulmuş emredici bir hüküm olduğu için taraflar sözleşmede bunun aksine bir kayıt koyamazlar.
Belirli süreli kira sözleşmelerinde sürenin bitiminde sözleşmeyi sona erdirme hakkının “yalnızca kiracıda” olduğudur. Örneğin 1 yıllık kira sözleşmesi bitince kiraya veren kiracıyı süre bitti diyerek evden – işyerinden çıkarmak mümkün değildir. Tabi bu çıkaramama durumu “sürenin bitimine” bağlı olarak söz konusu olacaktır. Yani başka nedenlerin varlığı halinde kiraya veren, kiracıyı çıkarabilir. Örnek olarak 10 yıllık kira süresinin dolmasından sonra mülk sahibi kiracıyı çıkarabilir. Ancak salt sürenin dolmasından ötürü kiracı çıkarılamaz.