Tüketim kültüründe yaşıyor ve tüketmeyi iyi biliyoruz. Gerek tüketim malları gerekse hizmetler satın alıyoruz. Bazen satın aldığımız mal ve hizmetten memnun kalıyoruz bazen de pişman oluyoruz. Satın aldığınız mal ve hizmetten memnun olmadığınızda ne yapacağınızı biliyor musunuz? Yani tüketici olarak haklarınızın ne kadarını biliyorsunuz, bildiklerinizin ne kadarı doğru, ayıplı bir malı nasıl iade edebilirsiniz… Haklarınızı öğrenmek, hak arayışı içinde ne yapacağınızı, nereye başvuracağınızı ya da nasıl bir yol izleyeceğinizi öğrenmek istiyorsanız doğru yerdesiniz.
Sefa Kabaalioğlu her bölümde alanında uzman konuklarıyla farklı bir konuda sizleri bilgilendiriyor. Tüketici Bilinci’ ne bu bölümde Avukat Fırat Nevruz konuk oldu. Sefa Kabaalioğlu ve Avukat Fırat Nevruz bu bölümde, her geçen gün pazar payını artıran E-ticareti ve gerek E-ticaret üzerinden yapılan alışverişlerde tüketicilerin yaşadıkları sorunları gerekse yapılan bu alışverişlerin kargo tesliminde yaşadıkları sorunları konuştular.
- İnternet üzerinden alınan ürünün iade süreci
- E Ticaret üzerinden yapılan alışverişlerde tüketicilerin hakları
- internet alışverişlerinde para iade süresi
Mesafeli sözleşme, satıcı veya sağlayıcı ile tüketicinin eş zamanlı fiziksel varlığı olmaksızın, mal veya hizmetlerin uzaktan pazarlanmasına yönelik olarak oluşturulmuş bir sistem çerçevesinde, taraflar arasında sözleşmenin kurulduğu ana kadar ve kurulduğu an da dâhil olmak üzere uzaktan iletişim araçlarının kullanılması suretiyle kurulan sözleşmelerdir.
Tüketici, Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği uyarınca on dört gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin sözleşmeden cayma hakkına sahiptir. Tüketicinin cayma hakkını kullanma süresi; hizmet ifasına ilişkin sözleşmelerde sözleşmenin kurulduğu gün; mal teslimine ilişkin sözleşmelerde ise tüketicinin veya tüketici tarafından belirlenen üçüncü kişinin malı teslim aldığı gün başlayacaktır. Ancak tüketici, sözleşmenin kurulmasından malın teslimine kadar olan süre içinde de cayma hakkını kullanabilmektedir.
Satıcı veya sağlayıcı, cayma hakkı konusunda tüketicinin bilgilendirildiğini ispat etmekle yükümlüdür. Tüketici, cayma hakkı konusunda gerektiği şekilde bilgilendirilmezse, cayma hakkını kullanmak için on dört günlük süreyle bağlı değildir. Bu süre her halükarda cayma süresinin bittiği tarihten itibaren bir yıl sonra sona erer. Cayma hakkı konusunda gerektiği şekilde bilgilendirmenin bir yıllık süre içinde yapılması halinde, on dört günlük cayma hakkı süresi, bu bilgilendirmenin gereği gibi yapıldığı günden itibaren işlemeye başlar.
Cayma hakkının kullanıldığına dair bildirimin cayma hakkı süresi dolmadan, yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısı ile satıcı veya sağlayıcıya yöneltilmesi yeterlidir. Cayma hakkının kullanımına ilişkin ispat yükümlülüğü tüketiciye aittir.
Satıcı veya sağlayıcı, tüketicinin cayma hakkını kullandığına ilişkin bildirimin kendisine ulaştığı tarihten itibaren on dört gün içinde, varsa malın tüketiciye teslim masrafları da dahil olmak üzere tahsil edilen tüm ödemeleri iade etmekle yükümlüdür.
Mesafeli satış sözleşmelerinde cayma hakkının istisnaları Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği 15. Maddesinde düzenlenmiştir. Sayılan istisnalar hakkında taraflarca aksi kararlaştırılmadığı sürece cayma hakkı kullanılamayacaktır. Taraflarca aksi kararlaştırıldığı takdirde bu ürünler hakkında da cayma hakkı kullanılabilecektir.
Satıcının ambalajının açıldığı gerekçesiyle ürünü iade almaması için satış konusu ürünlerin Yönetmelikte belirtildiği üzere; tesliminden sonra ambalaj, bant, mühür, paket gibi koruyucu unsurları açılmış olan mallardan; iadesi sağlık ve hijyen açısından uygun olmayanların teslimine ilişkin veya malın tesliminden sonra ambalaj, bant, mühür, paket gibi koruyucu unsurları açılmış olması halinde maddi ortamda sunulan kitap, dijital içerik ve bilgisayar sarf malzemelerine ilişkin olması gerekmektedir.
Belirtilen ürünlerin haricinde herhangi bir ürünün ambalajı açılması sebebiyle iade alınmaması söz konusu olamayacaktır. Yukarıda sayılan maddeler dışında kalan durumlarda cayma hakkının ileri sürülmesinde bir engel yoktur. Özel olarak ambalaj ve paket açılması durumunda iadenin mümkün olmadığı haller incelendiğinde de görülecektir ki eşyanın iadesi hijyen bakımından sorun oluşmuyorsa ya da ürün kitap, dijital içerik ve bilgisayar sarf malzemelerinden biri değilse cayma yoluyla geri verilip parası geri alınabilecektir. Ancak işbu ürünlerin diğer hükümler sebebiyle cayma hakkına istisna bir halin oluşmamış olmasına da dikkat edilmelidir. Ayrıca ayıplı mala ilişkin hükümler dolayısıyla da istisnai hal olsa bile iade mümkün olacaktır.
Yine belirtmek gerekir ki tüketici, cayma hakkı süresi içinde malın mutat kullanımı sebebiyle meydana gelen değişiklik ve bozulmalardan sorumlu değildir.
Satıcı ya da hizmet sağlayanın tüketicinin haklı iade isteğini kabul etmemesi durumunda tüketici uyuşmazlığa konu mal veya hizmetin değerine göre tüketici hakem heyeti ya da tüketici mahkemelerine başvurabilecektir.
